Ayaşlı Ve Kiracıları özet ve incelemesi
Eserin Yazarı: Memduh Şevket Esendal
Eserin Türü: Roman

         Eserin Özellikleri-Kişileri:

Romanda Ayaşlı İbrahim Efendi’nin kiraladığı bir apartman dairesinin dokuz odasında bulunan, her biri değişik kültürden insanların birlikte geçirdikleri günler anlatılmaktadır. Bir odada oğlu Numan’la birlikte kendisi oturmaktadır. Gençliğinde sevdiği kızı, başkasıyla evlendiği için öldürerek hapishaneye girmiş, beş ay sonra da hapishaneden kaçmıştır. Affedilmiş ve birçok işten sonra burayı tutmuş, oğlunu yanına okutmak için getirtmiştir. Hem anlatıcı hem de romanın yazarı rolündeki Bankacı, Rasim adındaki evli bir adamdan hamile olan Halide, Bankacının ağa-beyi Rıza’nın çocukluk arkadaşı Hasan Bey, huysuz bir ihtiyar olan Şefik Bey, Abdülkerim Bey-iffet Hanım çifti ve çocukları Turhan, fabrikatör İskender Bey, Turan Hanım ile eşi Haki Bey, Vanlı Hüseyin Bey, Ayaşlı’nın üvey kızı Faika ve kocası şoför Fuat; Ayaşlı’nın pansiyonunda çeşitli ilişkilerle bir arada bulunan kişilerdir. Ayaşlı ve Kiracıları romanında Cumhuriyetin ilk yıllarındaki Türk toplumu sokaktaki görünüşüyle ev ve konağın yerini apartman ve pansiyonun alması gibi sosyal değişimler dikkatlere sunulmaktadır

    Eserin Özeti:

Cumhuriyetin ilk yıllarında, Ankara’da, Ayaşlı İbrahim Efendi adında biri dokuz odalı bir apartman dairesini oda oda kiraya vermektedir. Bir köy ağasının oğlu olan Ayaşlı İbrahim, eşkiyalık, zaptiye çavuşluğu, arzuhalcilik, otelcilik vb. gibi türlü boyalara boyanmış bir adamdır. Odalarda, kadın, erkek, genç, ihtiyar, evli, bekar, çeşitli insanlar oturmaktadır. Ayaşlı’nın apartman katında geçen hayatı anı biçiminde yazan bekar bir banka memuru; eski bir çiftlik sahibi olan yaşlı Hasan Bey; eski konsoloslardan ihtiyar Şefik Bey; odun ve kömür satıcısı Buharalı Abdülkerim ile karısı İffet Hanım; eski bar kızlarından Faika ile kocası şoför Fuat; geceleri odasında kumar oynatan Turan Hanım’la kocası Haki Bey; bunlardan başka, ikide bir değişen hizmetçiler; dışarıdan gelip giden misafirler. Romanda, Türkiye’nin çeşitli katlarından gelen bu insanların ayrı ayrı serüvenleri ve birbirleriyle olan ilişkileri anlatılmaktadır.

Eser Hakkında Değerlendirmeler

“… Başkent Ankara’nın kurtuluş yıllarında, bir evin türlü tabaka, meslek ve meşrepte kişilerin anlatan bu roman, hem bir sosyal yergi hem de töre romanı niteliğindedir. Bir alay orta halli kişinin serüvenlerini teker teker anlatan ve bu olayları hafif ilintilerle birbirine bağlayan bu roman, çatısı itibariyle uzun bir hikâye gibi kurulmuştur.”(Ahmet Kabaklı)

“Roman, ‘Yeni yapılmış bir büyük apartmanın dokuz odalı bir bölüğünde oturuyoruz. Bu bölüğü Ayaşlı İbrahim Efendi adında biri tutmuş, isteyenlere oda oda kiraya veriyor, tümceleriyle başlıyor. Memduh Şevket, bu odalarda oturan insanları anlatarak, bize o yılların Ankara’sından toplumsal bir kesit sunuyor. İnsanların, özellikle ‘küçük insanlar’ın yaşamlarını, değer yargılarındaki değişmeleri gösteriyor; düzene değilse de bürokrasiye yönelik eleştiriler getiriyor. (…) Ayaşlı ve Kiracılan’nın en önemli özelliği dili. Memduh Şevket Esendal’ın, 1934 yılında, böylesine temiz bir Türkçeyle roman yazması bir başarı sayılmalı. Sözü hiç uzatmıyor. Telgraf yazar gibi yazıyor romanı. Kısa tümceleri sık sık kullanıyor ve bunda çok başarılı. Anlattığı kişilere çok yanlı bakmaya çalışıyor. Bu bakımdan özellikle Ayaşlı’yı anlatırken başarılı; iyi yanlarını da, kötü yanlarını da ustalıkla belirtiyor. Kimi in-sanların düşünme biçimini sadece konuşmalarla çok iyi veriyor.”(Fethi Naci)