Batı Edebiyatı Yazarları ve Özellikleri

Batı edebiyatının kökenleri Antik Yunan ve Roma’ya dayanır. Yunan edebiyatı, Homeros’un destanlarıyla başlamıştır. Sonrasında tragedya, komedi ve felsefi metinler gibi farklı türlerde eserlerin ortaya çıkmasıyla çeşitlilik kazanmıştır.

Orta Çağ’da, Hristiyanlık etkisi altında, kiliseye yönelik metinler ve dini temalar ağırlık kazanır. Bu dönemde en ünlü eserlerden biri Dante’nin “İlahi Komedya” adlı yapıtıdır. Rönesans dönemiyle birlikte batı edebiyatı büyük bir dönüşüm geçirir. Bu dönemde insana ve doğaya yönelik bir ilgi ve hayranlık artar. Rönesans dönemi, 14. ila 17. yüzyıllar arasında Avrupa’da büyük bir kültürel ve sanatsal yenilenmeyi temsil eder. Bu dönemde, insan merkezli düşünce ve estetik anlayış yaygınlaşır. William Shakespeare, Rönesans döneminin en önemli yazarlarından biridir ve tiyatro alanında olağanüstü eserler üretmiştir. Cervantes’in “Don Kişot” romanı da bu dönemde ön plana çıkan bir eserdir. Ayrıca, Goethe gibi yazarlar da Alman edebiyatının Rönesans etkisini temsil eder.

18 ve 19. yüzyıllar, batı edebiyatının en önemli dönemlerinden biridir. Aydınlanma dönemiyle birlikte bilim, felsefe ve toplumsal değişimler edebiyata yansır. Roman türü gelişir ve yazarlar, insan doğasını, toplumsal sorunları ve kişisel deneyimleri ele alan eserler yazarlar. Charles Dickens ve Fyodor Dostoyevski gibi yazarlar bu dönemde etkili olmuştur. Charles Dickens’ın eserleri yoksulluk, adalet ve sınıf ayrımcılığı gibi konulara odaklanır. Fyodor Dostoyevski ise Rus edebiyatının önemli bir temsilcisidir ve insan psikolojisini ve ahlaki sorunları derinlemesine inceleyen eserler yazar.

20. yüzyılda, batı edebiyatı çeşitli akımlarla zenginleşir. Modernizm, postmodernizm, avangard ve çağdaş edebiyat gibi akımlar ortaya çıkar. James Joyce, Virginia Woolf, Franz Kafka, Ernest Hemingway, Gabriel García Márquez gibi yazarlar bu dönemde etkili olan isimler arasındadır. Bugün batı edebiyatı, hala yeni yazarlar ve eserlerle devam etmektedir. Roman, şiir, oyun, deneme gibi farklı türlerde eserler üretilmekte ve batı edebiyatı dünya çapında büyük bir etkiye sahip olmaktadır.

YUNAN EDEBİYATI

Homeros

• M.Ö 9. Yüzyılda Smyrna’da (İzmir) yaşadığı sanılmaktadır.
• Rivayete göre kör bir ozan olduğu düşünülmektedir.
• Yunan duygu ve düşüncesinin ilk ürünleri olan İlyada ve Odysseia destanlarının derleyicisidir.
• Yapıtları ilk edebiyat ürünleri olmasına rağmen sağlam yapısı ve epik anlatımıyla dünya edebiyatının önemli yapıtları olarak sayılır.

Homeros’un Eserleri

• Destan: İlyada ve Odysseia

Aisopos

• Fabl yazarı olarak tanınmış, fablları ile ibretlik dersler vermeyi amaçlamıştır.
• Atinalıların “Ezop Masalları” ismiyle dşlden dile aktardıkları milattan öncesinde anlatılmaya başlanmış masallar Aisopos’a aittir.
• Toplumsal yaşamsa aksayan noktaları, insanların hata ve yanlışlarını hayvanları konuşturarak dile getirdiği bu yapıtlarıyla, özellikle Fransız sanatçı La Fontaine’i büyük ölçüde etkilemiştir.

Aiskhylos

• Tragedyada koro yerine diyaloğu ön plana çıkarmıştır.
• Tragedyalarında, tanrıların gücüne inanmış; dünyayı ve insanları, tanrıların olması gerektiği gibi yönettiği, tanrılara isyan edenlerin cezalandırılması gerektiği tezini savunmuştur.

Aiskhylos’un Eserleri

• Tragedya: Zincire Vurulmuş Prometheus, Persler, Yalvaran Kızlar, Agamemnon

Sophokles

• Tragedyalarında olanı değil, olması gerekeni yansıtmaya çalışmıştır.
• Tragedyalarında insanlar kaderleriyle ve tanrılarıyla savaşmış; fakat yenilen insanlar olmuştur.
• Tragedyada koronun önemini azaltmıştır.

Sophokles’in Eserleri

Tragedya: Aias, Antigane, Elektra, Kral Oidipus, Trakhis Kadınları, Oidipus Kolonos’ta

Aristophanes

• Gelenekçi bir anlayışa sahip olup; sanat, siyaset ve felsefe alanlarında yapılan yenilikleri ve yenilikçileri eleştirmiştir.
• Halk tabakaları arasındaki çatışmaları konu edinen ince yergili komedyalar kaleme almıştır.
• Yapıtlarında, dilinin zenginliğinin yanında keskin alaycılığı da göze çarpar.

Aristophanes’in Eserleri

• Komedya: Eşekarıları, Kurbağalar, Kuşlar, Atlılar; Bulutlar.

Euripides

• Eski Yunan Edebiyatı tragedya yazarıdır.
• Edebiyatın yanı sıra felsefe ile de ilgilenmiş, tiyatroya konu, dekor ve sahne düzeni bakımından yenilikler getirmiştir.
• Tragedyalarında kadın rollerine önem vermiş; aşk ve insan, tanrı mücadelesi yerine insanın kendi kendisiyle olan mücadelesini işlemiştir.

Euripides’in Eserleri

• Tragedya: İphigenia, Helene, Medeia, Alkestis, Elektra, Harakles

Platon (Eflatun)

• Ahlak ve erdem üzerine geliştirdiği düşüncelerini devlet, toplum ve birey ilişkisi içerisinde açıklayan bir düşünürdür.
• Hocası Sokrates gibi sokaklarda ve pazar yerlerinde öğretim yapmak istememiş, tam tersine ne yaptığını bilmeyen kuru kalabalıktan uzak bir yerde okul kurarak seçkin öğrenciler yetiştirmeyi düşünmüştür. Bunun için Meşhur okulu “Akademi’yi” kurmuştur.

Platon’un Eserleri

• Düşünce: Devlet, Diyaloglar

Aristoteles

• Mantığı, metafiziği, fiziği ve biyolojisiyle modern çağlara kadar otorite olmuş Yunanlı bilim insanı ve düşünürdür.
• Varlığın ne olduğunu araştırmış, yapıtlarında da bu doğrultudaki düşüncelerini kaleme almıştır.
• Hem Platon’un idealarına hem de Demokritos’un maddi atom görüşüne karşı çıkmıştır.

Aristoteles’in Eserleri

• Düşünce: Organon, Metafizik, Politika, Poetika, Nikomskhas’a Ahlak

LATİN EDEBİYATI

Dante

• Rönesans’ı hazırlayan sanatçıların başında gelir. İtalya’nın önde gelen aşk şairlerinden biri olarak üne kavuşmuştur.
• Sonradan yoğun olarak felsefe çalışmalarına başlar; felsefi konularda şiirler yazmayı sürdürür.
• 35 yaşına kadar günah sevap kaygısı taşımadan yaşamış, 35 yaşındayken Papa’nın “Kiliseye dön” çağrısına uymuş ve mistik bir yaşam dönmüştür. Yaşamının bu döneminden sonra ona asıl ününü kazandıran İlahi Komedya’yı yazmıştır.

Dante’nin Eserleri

• İlahi Komedya

Boccacio

• Dünya edebiyatında ilk öykü sayılan Decameron adlı yapıtı kaleme almıştır.
• Sürekli okumuş, Akdeniz kültürlerini incelemiş; astronomi, hukuk ve edebiyatla ilgilenmiştir.
• Konuşma diliyle oluşturulan edebiyatı, antik çağ ve klasik eserlerin düzeyine yükseltmiştir.
• Rönesans hümanizminin temelini atan sanatçılar arasındadır.

 Boccacio’nun Eserleri

• Öykü: Decameron

Petrarca

• Hümanizm akımının öncüsü olan Francesco Petrarca, yapıtlarıyla rönesansın başlangıcını belirlemiş ünlü bir İtalyan şair ve düşünürdür.
• İlk şiirlerini annesinin ölümü üzerine kaleme alan Petrarca, klasik Latinceye olduğu kadar İtalyanca’ya da önem vermiştir.
• En güzel şiirlerini sevdiği kız Laura için yazmıştır.

Petrarca’nın Eserleri

• Şiir: Canzoniere, Trionfi

İNGİLİZ EDEBİYATI

William Shakespeare

• Trajedi ve komedi türlerinde hem şiir hem düzyazı hem de şiir – düzyazı biçiminde yapıtlar ortaya koymuştur.
• Eserlerinde kin, aşk, dostluk, yükselme, öç alma gibi duyguları derinlemesine irdelemiştir.
• Manzum hikayeleri ve romantik şiirleri de vardır.

William Shakespeare’in Eserleri

• Tiyatro: Hamlet, Machbeth, Romeo ve Juliet, Venedik Taciri, Othello, Kral Lear, Hırçın Kız, Yanlışlıklar Komedyası, Jul Sezar

Bacon

• Eserleriyle bilimin ve felsefenin gelişimini göstermiş, doğa ve akıl arasında bir bağ kurulabileceği fikrini yerleştirmiştir.
• Ona göre bilim, doğanın özüne yönelmelidir.
• Düşüncelerini “Denemeler” ve “Yeni Atlantis” adlı eserlerinde dile getirmiştir.

Jonathan Swift

• Usta hiciv yazarıdır.
• Gulliver’in Gezileri romanı en önemli eseridir.

Daniel Defoe

• “Robinson Crusoe” adlı romanıyla tanınır
• Romanların yanı sıra şiir, öykü; tarihsel, dinsel, politik, didaktik ve ekonomik yazılar da kaleme almıştır.
• Eserlerinde gerçekçi bir tarzda cesaret, mutluluk ve insan iradesinin verimli kullanılması gibi konuları işlemiştir.

Daniel Defoe’nun Eserleri

• Roman: Robinson Crusoe

Charles Dickens

• İngiliz edebiyatında realist romanın öncülerindendir.
• Eserlerinde 19.yy İngiltere’sinin sorunlarını ele almıştır.
• Döneminin toplum düzeninin çelişki ve sorunlarına daha derinden yaklaşmış, katı burjuva bencilliğinin karşısına halkın içinden sade ve sıradan insanların saflığını ve temizliğini çıkarmıştır.
• Eserlerinde kişilerin ruhsal yapısını ve toplumsal çevresini derinlemesine tahlil etmiştir.

Charles Dickens’ın Eserleri

• Roman: Oliver Twist, Antikacı Dükkanı, İki Şehrin Hikayesi

FRANSIZ EDEBİYATI

Montaigne

• Dünya edebiyatında deneme türünün ilk örneklerini vermiş ve bu türün kurucusu kabul edilmiştir.
• İnsanı özellikle de kendini büyük bir açık sözlülükle anlattığı, dünya edebiyatının baş yapıtlarından olan “Denemeler” adlı yapıtı için; “Ben kitabımı yazdığım kadar, kitabım da beni yazdı.” demiştir.

La Fontaine

• Fabl türündeki masallarıyla tanınmıştır.
• Yapıtlarını herkesin anlayabileceği bir dille kaleme almıştır.
• Masallarını “Fabllar” adlı yapıtında toplamıştır.

Corneille

• Tragedya türünde yapıtları ile tanınmıştır.
• Klasik tragedyanın kurallarına akla uygunluk ve yer, zaman, olay birliği hariç uymaktan kaçınmıştır.
• “Le Cid” adlı eseriyle tanınmıştır.

Corneille’in Eserleri

• Tragedya: Cinna, Horace, Radogune, Heraclius

Racine

• İlk oyunlarını Corneille’nin etkisinde yazmıştır ancak Corneille’in tersine klasik kurallara sıkı sıkıya bağlı kalmıştır.
• İskender adlı tragedyasıyla ünlenmiştir.

Racine’in Eserleri

• Tragedya: Berenice, Phedre, İskender, Davacılar, Andromak

Moliere

• Komedya türünde yapıtlarıyla tanınmıştır. Komedyalarında toplum ve insandaki gülünç adetleri, çirkin ve kötü huyları, kusurları sergileyerek, güldürerek düşündürmeyi, eğlenerek öğretmeyi amaçlamıştır.
• “Gülünç Kibarlar” adlı oyunuyla büyük beğeni toplamıştır.

Moliere’in Eserleri

• Komedya: Savruk, Kadınlar Mektebi, Tartuffe Cimri, Kibarlık Budalası, Adamcıl, Zoraki Tabip, Scapin’in Dolapları, Hastalık Hastası, Gülünç Kibarlar

Chateaubriand

• Romantizm akımının öncülerindendir.
• Atala ve Rene eserleriyle tanınmıştır.

Lamartine

• Fransa’da klasisizimden romantizme geçişin ilk şarilerindendir.
• İlk romantik Fransız şairidir.
• “Şairane Duyuşlar” aslı yapıtıyla ün kazanmış ve genç romantikler tarafından üstat ilan edilmiştir.

Lamartine’in Eserleri

• Şiir: Şairane Duyuşlar, Tefekkürler
• Roman: Graziella

Jean Jacques Rousseau

• Fransız İhtilali’nin fikri hazırlayıcılarındandır.
• Yapıtlarında erdemi, özgürlüğü ve eşitliği savunmuştur.
• “Toplum Sözleşmesi” öğretisiyle tanınmıştır.

Jean Jacques Rousseau’nun Eserleri

• Düşünce: Toplum Sözleşmesi, İtiraflar
• Roman: Emile

Alexandre Dumas Pere

• Fransız edebiyatının romantik yazarlarındandır.
• “Üç Silahşörler” ve “Monte Kristo Kontu” tarihsel macera romanlarının en güzel örneklerindendir.

Victor Hugo

• Fransa’da romantizmin sözcüsü sayılmış, yapıtlarında yurt ve insan sevgisi temalarını işlemiştir.
• Romantik dramın kurucusudur.
• “Cromwell” adlı dramının önsözünde romantizmin temel ilkelerini açıklamış, “Hernani” eserinde bunu uygulamıştır.

Victor Hugo’nun Eserleri

• Roman: Sefiller, Notre Dame’ın Kamburu
• Tiyatro: Cromwell, Hernani

Honore De Balzac

• Fransa’da romantizmin hakim olduğu dönemde realizmin öncülüğünü yapmıştır.
• İlk romanı olan “Köylü İsyanı” adlı yapıtı tanınmasını sağlamıştır.
• Tüm eserlerini “İnsanlık Komedyası” adı altında toplamıştır.

Honore De Balzac’ın Eserleri

• Roman: Goriot Baba, Vadideki Zambak, Otuz Yaşındaki Kadın, Köylü İsyanı, Köy Hekimi, İki Gelinin Hatıraları, Eugenie Grandet

Stendhal

• Romanlarında realizmin etkisiyle gerçekçi ruh tahlillerine yönelmiş; gördüklerini olduğu gibi, süslemeden, yalın bir dil ve üslupla aktarmıştır.
• Roman anlayışını; “Roman, anayolda gezen bir aynadır. Bir an göklerin mavisini, bir an ayak altındaki çamurlu su birikintilerini yansıtır.” Sözleriyle dile getirmiştir.

Stendhal’ın Eserleri

• Roman: Kızıl ve Kara, Parma Manastırı
• Öykü: İtalya Hikayeleri

Gustave Flaubert

• Fransız edebiyatının gerçekçi ilk romancısı sayılır.
• İlk romanı olan “Madam Bovary” yayınlandığında yazar ve yayıncı hakkında dava açılmış, dava beraatle sonuçlanmıştır.
• Bu dava sonucunda sanatçı, ülke çapında ünlenmiştir.

Gustave Flaubert’in Eserleri

• Roman: Madam Bovary, Salambo
• Öykü: Üç Hikaye

Paul Verlaine

• Sembolist ve empresyonisttir.
• “Zuhal Şiirleri” en bilinen eserleridir.

Emile Zola

• Natüralizmin kurucusu ve en önemli temsilcisidir.
• “Rougen Macquartlar” adlı roman dizisiyle Fransa toplumunun derinlemesine bir çözümlemesine girmiştir.

Emile Zola’nın Eserleri

• Roman: Meyhane, Germinal, Nana, Toprak
• Dizi Roman: Rougen Macquartlar

Alphonse Daudet

• Güçlü gözlemlerle, şiirsel bir anlatımla ve natüralist anlayışla yapıtlar ortaya koymuştur.
• Kullanılmayan bir un değirmenine taşınıp oradan yazdığı, taşranın modernleşme sancılarını ustaca dile getirdiği kısa öykülerden oluşan “Değirmenimden Mektuplar” adlı yapıtıyla tanınmıştır.

Goncourd Kardeşler

• Gerçekçi anlayışla yapıtlar ortaya koymuşlardır.
• Bir hizmetçi kızının yaşamını konu alan “Germinie Lacarteux” adlı yapıtları, ilk natüralist roman sayılır.

ALMAN EDEBİYATI

Goethe

• Romantizmin en önemli temsilcilerindendir.
• Sanat dünyasında çok büyük yankılar uyandıran romanı “Genç Werther’in Acıları” gençlik döneminin ürünüdür.
• Sanat yaşamının bu döneminde daha çok oyun yazmış, 1770 yılından itibaren tasarlayıp geliştirdiği “Faust” adlı dramını tamamlamıştır.

Goethe’nin Eserleri

• Roman: Gönül Yakınlıkları, Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları
• Oyun: Faust, Stella, Pandora

Schiller

• Romantizmin öncülerindendir.
• İlk oyunu “Haydutlar”, özgürlük düşüncesinin dile getirilişi bakımından hem tiyatro tarihi hem de Almanya için bir ilktir.

Schiller’in Eserleri

• Oyun: Haydutlar, Wilhelm Tel
• Şiir: Mutluluk Şarkısı

Grimm Kardeşler

• Almanya’nın köylerini dolaşarak masallar derleyip yayımlamış, ayrıca Almancanın tarihini ve gramerini içeren kitaplar yazmışlardır.
• Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Çizmeli Kedi, Kül Kedisi derledikleri en önemli masallardır.

AMERİKAN EDEBİYATI

Mark Twain

• Reealizmin temsilcilerindendir.
• Yapıtlarında, toplum gerçeklerini mizahi bir dille ele almıştır.

Mark Twain’in Eserleri

• Roman: Tom Sawyer’in Maceraları, Missisipi’de Hayat

Jack London

• Realist olan yazar, eserlerinin çoğunun kendi yaşamından esinlenerek yazmıştır.
• Beyaz Diş, Deniz Kurdu eserlerinden bazılarıdır.

T. S. Elliot

• Amerikan ve İngiliz edebiyatının önemli isimlerinden biridir.
• Çağdaş şiire katkılarından dolayı 1962’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.

T.S Elliot’un Eserleri

• Şiir: Çorak Ülke, Boş Adamlar
• Tiyatro: Kutlu Çarşamba, Katedralde Cinayet

John Steinbeck

• Yapıtlarında büyük toplumsal değişimlerinin yaşandığı topraklardaki yaşamı tüm çıplaklığı ile anlatmıştır. Bu yönüyle yapıtlarında natüralizmin özellikleri görülür.
• “Bitmeyen Kavga”da tarım işçilerinin grevi ve bu greve önderlik eden iki işçiyi anlatmış, Amerikan çalışma sistemine sert eleştiriler yöneltmiştir.
• “Fareler ve İnsanlar”da iki göçmen işçi arasındaki garip ve karmaşık ilişkinin öyküsünü anlatmıştır.
• En önemli yapıtı olan “Gazap Üzümleri” eserinde ise tarımdaki hızlı kapitalistleşme sürecini anlatmıştır.

Jonh Steinbeck’in Eserleri

• Roman: Kenar Mahalle, Bitmeyen Kavga, Fareler ve İnsanlar, Sardalya Sokağı, Acı Hayatlar

Ernest Hemingway

• Amerikan edebiyatının kurucularındandır.
• Romanlarında gerçek haşamı yalın bir dille anlatmıştır.
• “Güneş De Doğar” aslı yapıtında savaş yorgunu bir askerin anılarını anlatmış, daha sonra yayımlanan “Silahlara Veda” adlı yapıtı ile büyük ün kazanmıştır.

Ernest Hemingway’in Eserleri

• Roman: İhtiyar Adam ve Deniz, Silahlara Veda, Çanlar Kimin İçin Çalıyor

Edgar Allan Poe

• Doğaüstü, korkutucu ögeler içeren öyküler yazmış, bunun yanı sıra edebiyat eleştirileri ve şiirler kaleme almıştır.
• “Anabel Lee” şiiri sanatçıyla adeta özdeşleşmiştir.
• “Morg Sokağı Cinayetleri” adlı yapıtı ise öykü türündedir.

İSPANYOL EDEBİYATI

Dünya edebiyatının baş yapıtları arasında yer alan Don Kişot’u, o günlerde çok tutulan şövalye romanlarına bir yergi olarak yazmıştır.

Cervantes

• Modern romanın ilk örneği sayılan yapıtta 17. yüzyılda çökmeye yüz tutan İspanyol feodal toplumunun eleştirel çözümlemesini yapmıştır.

RUS EDEBİYATI

Aleksandr Puşkin

• Rus edebiyatının kurucusu sayılır. Romantizmin temsilcilerindendir.
• Şiir ve roman yazarıdır. İlk şiirleri de toplumsal içerikli eleştiri niteliğindedir.

Aleksandr Puşkin’in Eserleri

• Roman: Yüzbaşının Kızı
• Hikâye: Maça Kızı
• Şiir: Çingeneler

Dostoyevski

• Realizmin güçlü temsilcilerindendir.
• Dine ve geleneklere bağlı kalmış, yapıtlarında ruh tahlillerine yer vermiştir.

Dostoyevski’nin Eserleri

• Roman: Suç ve Ceza, İnsancıklar, Karamazov Kardeşler, Budala, Ecinniler, Kumarbaz, Beyaz Geceler, Yeraltından Notlar

Gogol

• Realizmin etkisinde yapıtlar ortaya koymuştur.
• Mizahi yönü ağır basan bir üslubu vardır.
• “Ölü Canlar” romanı en bilinen eseridir.

Gogol’un Eserleri

• Roman: Ölü Canlar, Taraş Bulba
• Oyun: Müfettiş
• Hikâye: Palto

Maksim Gorki

• Toplumcu gerçekçi romanın öncülerindendir.
• Yapıtlarında çocukluk ve gençlik yıllarında yaşadığı acıları, Rusya’daki yoksulluk yıllarını anlatmıştır.

Maksim Gorki’nin Eserleri

• Roman: Ana, Foma, Benim Üniversitelerim
• Hikâye: İtalya Hikayeleri
• Tiyatro: Ayaktakımı Arasında

Anton Çehov

• Durum anlatımına dayanan, “Çehov tarzı” modern öykücülüğünün kurucusudur.
• “Altı Numaralı Koğuş” adlı yapıtında özgürlükçü düşünceleri savunmuştur.

Anton Çehov’un Eserleri

• Tiyatro: Martı, Vanya Dayı, Vişne Bahçesi
• Hikâye: Altı Numaralı Koğuş

Turgenyev

• Realist Rus romancılığının kurucularındandır.
• Romanlarında güncel ve sosyal olayları dile getirmiştir.
• En tanınmış ve yetkin yapıtı “Babalar ve Oğullar” adlı eseridir.

Turgenyev’in Eserleri

• Roman: Rudin, Duman, Babalar ve Oğullar

Türk Edebiyatı Cumhuriyet Dönemi Yazarlarını incelemek için buraya tıkla!

En uygun Fiyatlarla Ayt edebiyat konu anlatımlı kitaplar için buraya tıkla!