Orhan Veli Kanık Kimdir? Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği

Orhan Veli Kanık Kimdir? Hayatı Eserleri Edebi Kişiliği

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Önce hafiften bir rüzgar esiyor;
Yavaş yavaş sallanıyor
Yapraklar, ağaçlarda;
Uzaklarda, çok uzaklarda,
Sucuların hiç durmayan çıngırakları
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

Orhan Veli Kanık Edebi Kişiliği
1- 1936 yılından itibaren Varlık dergisinde yayımlanan şiirlerinde Mehmet Ali Sel, bazı çevirilerinde Adil Hanlı takma adlarını kullanmıştır. Vezinli (aruz-hece) ve kafiyeli tarzdaki ilk şiirlerinde Ahmet Haşim, Necip Fazıl Kısakürek ve Cahit Sıtkı Tarancı’nın etkileri vardır. 1941 yılında ise kendilerinden önceki şiir ve sanat anlayışını temelinden değiştirmeyi amaçlayan bir tavırla Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu ile beraber ortaklaşa Garip adlı kitabı neşretmiş ve Garip hareketini başlatmış ve ölümüne kadar Garip hareketinin ilkelerine bağlı kalmıştır. Cumhuriyet devri Türk şiirinde Garip akımının lideri olarak tanınmış ve edebiyat tarihlerine geçmiştir.

2- Şiir sanatına ait klasik biçimlerin dışına çıkarak modem Türk şiirinin olanaklarını genişletmiştir. Her türlü sözcüğün şiire girebileceğini göstermiş, gündelik dili kullanmıştır. Sokağı şiire taşımıştır. Şiirini bütünüyle toplumun emrine vermiş, bireyciliğe karşı çıkmıştır. Şiirlerinde sıradan insanları, insanın basit ama sevgi dolu yaşamını, aşklarını, acılarını, kaygılarını işlemiştir. Çocukluğa Özlem, doğa, deniz, İstanbul sevgisi, kaldırımlar, balıklar onun şiirlerindeki konularıdır.

3- Şiirlerinde derin bir “ironi” vardır. Espri ve nükteye yer vermiştir. Orhan Veli’nin şiirlerini şöyle sınıflandırabiliriz:

a) Duygudan çok akla yaslanan Garip tarzı şiirleri: Tahattur, Altın Dişlim, Vatan İçin, Kitabe-i Seng-i Mezar, İstanbul Türküsü

b) Duygu ve doğa şiirleri: Denizi Özleyenler İçin, Anlatamıyorum, İstanbul’u Dinliyorum, Vazgeçemediğim

c) Toplumsal şiirler: Altındağ

4- 1949’dan Ölümüne kadar -1950’ye kadar- “Yaprak” adlı iki sayfalık (tek yaprak) dergiyi çıkarmıştır. 27 sayı çıkarmıştır. Orhan Veli’nin Ölümü üzerine arkadaşları “Son Yaprak” adlı özel bir sayı çıkarmıştır.

5- 1949’da Nasrettin Hoca’nın birçok fıkrasını “Nasrettin Hoca Hikayeleri” adıyla manzum biçime getirmiştir. 1948’de La Fontaine’nin birçok fablını “La Fontaine Masalları” adıyla manzum biçimde çevirmiştir. Şiirleri ölümünden sonra “Orhan Veli-Bütün Şiirleri” adıyla yayımlanmıştır.

Orhan Veli Kanık Eserleri

Şiir: Garip (Oktay Rıfat Horozcu ve Melih Cevdet Anday ile beraber), Yenisi, Vazgeçemediğim, Karşı, Destan Gibi
Düzyazı: Denize Doğru, Bindiğimiz Dal, Edebiyat Dünyamız, Sanat ve Edebiyat Dünyamız

BİLGİ KUTUSU
Cemal Süreya’nın ifadesiyle: “Her ölüm, erken ölümdür”. Orhan Veli bir kaza sonucu 36 yaşında hayata veda etti; Orhan Veli, 1950 yılının kasım ayında İstanbul’dan bir haftalığına gittiği Ankara’da bir gece, belediyenin kablo döşetmek için açtırdığı bir çukura düşerek başından yaralanmış. İstanbul’a döndükten sonra bir arkadaşının evinde otururken aniden fenalaşmış ve kaldırıldığı Cerrahpaşa Hastanesi’nde 14 Kasım Salı günü dünyaya gözlerini yummuştur.
♦ Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Veli’nin liseden edebiyat öğretmenidir. Orhan Veli, onun özendirmeleri ve öğütleriyle yazmayı sürdürmüştür.
♦ Divan şiirini ve aruz kalıplarını çok iyi bilen Orhan Veli’nin aruzla yazdığı “Efsane” şiiri Yahya Kemal tarafından övülmüştür. Orhan Veli, Efsane şiirini eski tarzı hiç de zor olmadığını göstermek için yazmıştır. Anlatıldığına göre şair, Efsane şiirini Yahya Kemal’e okumuş, Yahya Kemal de Orhan Veli’ye “Siz biraz daha gayret etseniz bizi de geçeceksiniz.” der. Orhan Veli, cevap olarak “Aman efendim, biz bunu alay olsun diye yazıyoruz.” der. (Orhan Veli ve Yahya Kemal arasındaki olayın gerçekliği şüphelidir!)