Divan Edebiyatında Akımlar Ve Toplumlar

Divan Edebiyatında Akımlar Ve Toplumlar

1- TÜRKİ-İ BASİT
a- 15. ve 16. yüzyılda Divan şiirinde görülmüştür. Akımın öncüsü Aydınlı Visali’dir.
b- Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalardan kaçınmayı amaçlamışlardır.
c- Divan şiirindeki mazmunlar yerine halk şiirindeki mecazları ve deyimleri kullanmışlardır.
d- Aruz ölçüsü ve Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanmışlardır; ancak Türkçe sözcükleri yeğlemişlerdir.
e- Divan şiirindeki konuları işlemişlerdir.
f- Arap ve Fars şiiri etkisindeki divan şiirine tepki olarak doğmuştur.

Temsilcileri: Edimeli Nazmi, Tatavlalı Mahremi, Aydınlı Visali

2- SEBK-İ HİNDİ
a- “Hint üslubu, Hint tarzı” anlamına gelir. Türk şiirinde 17. yüzyılda görülmeye başlanmıştır. 17.yüzyılda Hindistan’a seyahat eden İranlı şairlerin açtıkları şiir çığırıdır. Özellikleri açısından 19.yüzyılda görülen sembolizm akımını andırır.
b- Özellikle “gazel” alanında etkili olmuştur.
c- Sözden çok, anlama önem verme en belirgin özelliğidir.
d- Şiirde anlamın öne çıkmasıyla gereksiz sözlerden kaçınılmıştır.
e- Şiire, hayali kavramların, ızdırabın anlatıldığı yeni mazmunlar getirilmiştir. Bilmeceyi andıran mazmunlar kullanılmıştır.
f- Tasavvuf şiirde geniş yer tutar. Şiirde gerçek yerine hayal, dış ortam yerine in-sanın iç dünyası konu olarak işlenmiştir.
g- Dil özellikleri, anlam ve konuya uygunluk gösterir. Kelimeler, aynı kavramı anlatanlar arasından özenle seçilir. Sözü uzatan sanatlar yerine; istiare, mecazımürsel, kinaye, telmih, irsalimesel gibi sanatlar tercih edilmiştir. En çok tezat ve mübalağa sanatları kullanılır.
h- Açık bir söyleyiş yerine güç anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Şiirde anlamı derinleştirip anlamı kapalı hale getirmişlerdir.
ı- Geniş bir hayal gücüyle şiirler yazmışlardır. Her dizede üstün bir musiki, söz ahengi sağlanmıştır.

Temsilcileri: Neşati, Fehim, Naili-i Kadim, Şeyh Galip

3- MAHALLİLEŞME AKIMI
a- Halk edebiyatındaki aşık tarzı söyleyişle şehirlerde gelişen halk dilinin ve divan tarzı söyleyişinden doğan bir hareket olarak görülebilir. Şuurlu ve düzenli bir akım değildir.
b- Şiirde İstanbul ağzına ve İstanbul tabiatına yaklaşma amacı vardır.
c- İlkin 16.yüzyılda Baki’de görülmüş, en güçlü örneklerini 18.yüzyılda Nedim ile vermiştir. Asıl kurucusu Nedim’dir.
d- Halk hayatı edebiyata girmiştir. Halk deyimleri, halk söyleyişlerine yer verilmiştir.
e- Şeyh Galip ve Nedim bu akımın etkisiyle hece ölçüsüyle türkü yazmışlardır.
f- Konu ve temalar çoğalmıştır. İstanbul’un türlü semtleri, köşkleri, eğlenceleri, aşkları, insan çehreleri yalnız mesnevilerde değil; şarkı, gazel, kasidelere konu olmuştur.
g- Divan şiirinin soyut dünyasından somut bir dünyaya geçilmiştir.
h- Gerçek sevgililere, günlük yaşama, yaşanan mekanlara yer verilmiştir.

Temsilcileri: Nedim, Enderunlu Vasıf, Baki

4- ENCÜMEN-İ ŞUARA <1861)
a- XIX. yüzyılın ikinci yarısında, hemen yenileşmenin başında, klasik zevki sürdüren şairler bu meclisi oluşturmuştur. Hersekli Arif Hikmet’in Aksaray’daki evinde her Salı günü toplanan encümenin amacı şiir yazmak isteyen gençlere yardımcı olmaktır.
b- Klasik şiir(divan şiiri) zevki hakimdir. Devrin önde gelen sanatçılarının yanında şiir sanatının başında olan şairler de vardır. Bu mecliste şairler kendi şiirlerini okur, bu şiirler üzerine konuşulur. Genç şairlerin şiirleri genellikle encümenin en genç şairi Namık Kemal tarafından okunurdu. Usta şairler bu şiirler hakkında takdir ve tenkitlerini ortaya koyarlardı.
c- Şiir zevki itibariyle Sebk-i Hindi ekolünü takip etmişlerdir, yeni bir tarz ortaya koyamamışlardır.
d- Şiirlerine başlık koymuşlar, nazireciliğe önem vermişlerdir.
e- Yeni tema arayışına girmişlerdir. Ortak şiirler kaleme almışlardır.
f- Bazı nedenlerden dolayı kısa sürede dağılmıştır bu topluluk.

Temsilcileri: Leskofçalı Galip, Osman Şems, Hersekli Arif Hikmet, Kazım Paşa, Nevres, ibrahim Halet Bey, Üsküdarlı Hakkı Bey, Recaizade Celal, Salih Faik Bey, Irfan Paşa, Salih Naili, Ziya Paşa ve Namık Kemal

Lys Edebiyat sınavında Divan Edebiyatı dönemi hakkında 3 soru çıkmaktadır.