Milli Edebiyat Dönemi Anlatmaya Bağlı Edebi Metinler Testi

Dördüncü sınıftaydım. Yaşım on iki kadar olmalı.
Fransızca muallimimiz Sör Aleksi, bir gün bize yazı
vazifesi vermişti. “Hayattaki ilk hatıralarınızı yazmaya
çalışın. Bakalım neler bulacaksınız? Sizin için güzel bir
hayat temini olur.” demişti. Bir yanımda kocaman bir
tahta direk vardı. Öte yanımda manastır terbiyesinin
istediği serin ve mağrur loşluğu temin için yapılmışa
benzeyen ve panjurları hiç açılmayan bir uzun pencere
dururdu.
…
Benim babam, Nizamettin isminde bir süvari binbaşısıymış. Annemle evlendiği sene Diyarbakır’a göndermişler, gidiş o gidiş. Bir daha İstanbul’a dönmemiş.
Diyarbakır’dan Musul’a, Musul’dan Hanıkın’a, oradan
Bağdat’a, Kerbelâ’ya geçmiş, oralarda görev yapmış.
Bir yerde üst üste iki sene kalmamış.
Annemi bana benzetirler. Hele babamla evlendiği
seneden kalma bir fotoğrafı vardır ki benim modelim
gibidir. Fakat zavallı kadın, sıhhatçe hiç bana benzememiş. Çok zayıfmış. Bitip tükenmez yolculuklara,
dağların sert havasına, çöllerin ateşine dayanacak bir
vücutta değilmiş. Sonra galiba bir hastalığı da varmış.
Fakat zavallının bütün evlilik hayatı, bu hastalığı saklamaya çalışmakla geçmiş… Ne yapsın, babamı çok seviyormuş. Kendisini zorla ayırırlar diye korkuyormuş…
“Çalıkuşu” romanından alınan ve roman kahramanı
Feride’nin düşüncelerinden oluşan bu parçadan
hareketle dönemin zihniyetiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdaki eserlerden hangisi Halide Edip Adıvar’a
ait değildir?

Hemen hemen bütün romanlarında taşra kasaba ve
şehirlerini seçmiştir. Çevresi, tipleri, çeşitli sorunları
ve olaylar karşısında takındığı olumlu ya da olumsuz
tavırlarıyla Anadolu’yu romanlaştırmıştır, denebilir.
Romanlarında, yaşadığımız hayatın ve memleketin
canlı tasvirleri vardır. Roman kahramanları günlük hayatta karşılaştığımız tiplerdir. Olaylar da başımızdan
geçen olaylarla büyük bir benzerlik gösterir. Bu bakımdan Türk romancılığında realizmi en iyi temsil eden
yazar olarak kabul edilir. Yazar, “Yaprak Dökümü”nde
bunu güzel bir şekilde ortaya koymuştur.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?

Önce Fecriati’de yer almış, sonra Millî Edebiyat topluluğuna katılmıştır. Kahraman olarak “Anadolu kadınları,
kasaba memurları, köylüler ve köy imamları”nı seçmiştir.Hikâye ve romanlarını üstün gözlem yeteneğiyle
oluşturmuştur, olay ve kişileri en ince ayrıntısına kadar
yansıtmıştır, tasvirleri başarılıdır. Mizah, eserlerinde
önemli yer tutar. Toplumsal eleştiriye yer vermiştir.
Kişilerin kurnazlığı, çıkarcılığı ve dürüst olmayan özellikleriyle ilgili çözümlemeler yapmıştır. Kişileri, yaşadıkları sosyal çevreyle birlikte ele alır. Konuşma dilini tüm
canlılığıyla yansıtır. Kıvrak ve sürükleyici bir anlatımı
vardır. “Sürgün, Nilgün, Çete, Bugünün Saraylısı,
İstanbul’un İç Yüzü” romanlarından bazılarıdır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?

Aşağıdaki eserlerden hangisi, türü bakımından diğerlerinden farklıdır?

Aşağıdaki eserlerden hangisi, Yakup Kadri
Karaosmanoğlu’na ait değildir?

Zannediyorum ki bu M… adası, saadetini bir parça da
yol uğrağı bir yer olmamasına borçlu… Burada ihtirasın hiçbir nev’ine tesadüf edilmez. Dağlarda çiftçilik,
çobanlık eden Müslümanlarla sahilde balıkçılık eden
Rumların gayet iyi geçindiklerini görüyorum… Ahali,
az fakat kolay kazanıyor, fazlasını istemek ihtiyacını
duymuyor. Zaten burada büyük iş yapmak için maddi
imkân da yok… Büyük ihtirasların sarsıntısını bilmeyen
halk, bir parça çocuk kalmış… Hurafe ve efsanenin bu
adada büyük bir mevkisi var… Çocuklar ihtiyarlara, ihtiyarlar çocuklara az çok benzer… Erkeklerin sokaklarda, bahçe aralarında birbirlerini küçük parmaklarından
tutarak ağır ağır, sallana sallana yürüdüklerini gördükçe zannedersiniz ki muayyen bir yerden gelmiyorlar,
muayyen bir yere gitmiyorlar; öyle başıboş dolaşıyorlar… Adi günlerde size öyle gelir ki bunlar hayata küsmüş insanlardır. Fakat düğünlerde; bayramlarda, şenliklerde çocuk gibi bütün ruhlarıyla eğlendiklerini görür
ve müsterih olursunuz… Kasabayı gördünüz. Hâline
göre her şeyi tamam, şirin, medeni bir yer… Rıhtım için
söylediğimi, kasaba için de tekrar edeceğim: Âdeta bir
İzmir minyatürü. Yarından itibaren sizi biraz köylerde
gezdireceğim… Hiç umulmayacak yerlerde eski köprülere, çeşmelere, namazgâhlara, mescit, tekke ve ayazmalara tesadüf edeceksiniz.
7. Reşat Nuri’nin 1926 yılında yazdığı ‘‘Akşam Güneşi’’
adlı romanından alınan bu parçanın hangi edebî
akımın etkisiyle yazıldığı, aşağıdakilerin hangisinde
sebebiyle birlikte verilmiştir?

Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

. Millî Edebiyat ve Yeni Lisan tartışmaları sırasında sade
ve yeni bir dille ortaya çıkar. Eserleri romantizmden
realizme doğru bir gelişme gösterir. İnsanı, toplum
içindeki yapısıyla ve kişisel dünyasıyla ele alır; toplumumuzun çeşitli sorunları üzerine eğilmeyi bilir.
Romanlarında önce aşk ve kadın psikolojisini işler,
daha sonra Türkçülük, milliyetçilik ve memleketçilik
konularına yönelir. Romanlarında kadın karakterleri
başarıyla çizmiş, onları güçlü kişilikler olarak ortaya
koymuştur.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?

I. Romanlarında güçlü bir romantizm vardır, karakterlerinin duygularını abartılı biçimde yansıtmıştır.
II. Başlıca tema, Türk toplumunun yaşam tarzı ve sorunlarıdır.
III. Ana karakterleri kadınlardır, kadın psikolojisini başarıyla yansıtan ilk edebiyatçımızdır.
IV. Türk edebiyatına tezli roman düşüncesini getirmiştir.
V. Tanzimat Dönemi’nden Cumhuriyet Dönemi’ne kadar Türk toplumunda ortaya çıkan değişimleri konu
edinmiştir.
Numaralanmış cümlelerden hangileri, Yakup Kadri
Karaosmanoğlu’nun romancılığıyla ilgili özelliklerinden değildir?

— Boğaziçi’nin mavi suları, rüyalı dağları, altın mehtabı, hulâsa böyle bir hikâyeye lâzım olan bütün dekoru
vardı. O akşam İzmir’in alınması şerefine Azizeler
Boğaziçili dostlarını çağırdılar. En yeni, en özenilmiş,
en frenkvâri bir ziyafet verdiler.
…
Azize’nin yüzü camdan denize tarafaydı. Dönmeye zaman kalmadan odanın elektrikleri kendi kendine yandı.
Biraz kalın bir ses:
— Azize, karanlıkla kendi kendine mi konuşuyorsun,
diye seslendi.
Sesin, genç, fakat olgun ve derin bir perdesi, belli belirsiz, bir de oyuna, şakaya davet eden bir ifadesi vardı.
Kımıldanmadan ben cevap verdim:
— Azize benimle konuşuyor, siz in misiniz, cin misiniz,
yoksa bizim gibi beniâdem misiniz?
— Azize, karnından, başka sesle mi konuşuyorsun?
Sonra benim başımı arkadan görmüş olacak, bana
doğru seslendi:
— Ben ne inim ne cinim. Anadolu’dan gelen bir zabitim. Ya siz kimsiniz? Bir erkek çocuk musunuz, bir kız
mısınız, yoksa bir peri misiniz?
— Bu akşam peri olmak için tertibat almış, fakat bir
türlü etinden, kemiğinden kurtulup peri olamamış bir
mahlûkum.
— Mahlûk nedir? Sesiniz biraz kalın, erkek çocuk olsanız gerek. Azize, cama yapışmış gibi ne duruyorsun?
Bu san-dalyedeki esrarengiz insana beni takdim etsene.
Bu hikâyenin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

Nasıl olur! dedi, nasıl olur insan yıllarca beraber yaşadığı bir kimsenin nereye gittiğini, ne olduğunu bilmez
mi?
Köylüler, küskün bir tavırla omuzlarını kaldırıp uzaklaşıyorlardı. Yalnız, içlerinden biri, yaşı belirsiz küçük ve
sıska bir adam, döndü:
“Dee, sizin gibi yabanın biriydi. ”dedi.
…
Dünyadan elini eteğini çekmiş bir kimse için
Anadolu’nun bu ücra köşesinden daha uygun neresi
bulunabilir? Ben, burada diri diri, bir mezara gömülmüş
gibiyim. Hiçbir intihar bu kadar şuurlu, bu kadar iradeli,
bu kadar sürekli ve çetin olmamıştır.
Daha otuz beşimize basmadan her şeyin bittiğini, işin
tamam olduğunu; aşkın, arzunun, ümit ve ihtirasın artık
bir daha uyanmamak üzere sönüp gittiğini kendi kendimize itiraf etmek; kendi kendimize, bütün mutluluk
ve başarı kapılarının kapandığını söylemek ve gelip,
burada bir ağaç gibi yavaş yavaş kurumağa mahkûm
olmak. Böyle mi olacaktı? Böyle mi sanmıştım? Lâkin,
işte böyle oldu ve böyle olması lazımdı.
Mehmet Ali bana: “Gel beyim, seni bizim köye götüreyim, buralarda, yalnız başına sersefil olursun.” dediği
vakit, bir Anadolu köyünün ne olduğunu bilmiyor değildim.
Mehmet Ali: “Gel beyim, seni bizim köye götüreyim.”
dediği vakit, bu köyü, kafamın içinde olduğu gibi görmüştüm. Hattâ Mehmet Ali’nin evini, hattâ bu odayı,
hattâ, bu…
Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan bir romandan alınan bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Çeşitli romanlardan alınan aşağıdaki parçalardan
hangisi diğerlerinden farklı bir bakış açısıyla yazılmıştır?