Aşık Edebiyatı
Aşık Edebiyatı Genel Özellikleri
1- Aşık adı verilen halk ozanlarının şiirlerinden oluşur.
2- Aşık edebiyatı, din dışı konuları işleyen, aşık adıyla anılan ve söylediğini sazıyla çalan kişilerce oluşturulmuştur. Çalıp çığırma geleneğine dayanır. Şiirler, bağlama adı verilen saz eşliğinde söylenmiştir.
3- Aşıkların şiirleri dinleyiciler tarafından “cönk” adı verilen defterlerde toplamıştır.
4- Aşık tarzı halk edebiyatı, İslamiyet öncesi Türk edebiyat geleneğinin devamı niteliğindedir.
5- Aşıklar’ asker ocaklarında, köylerde, kasaba ve şehirlerde yetişmiştir.
6- Şiirler hazırlık yapılmadan (doğaçlama) söylenir.
7- Ortaya konulan ürünler bireyseldir.
8- Koşma, semai, destan, varsağı nazım şekillerinden oluşur.
9- Nazım türü olarak güzelleme, taşlama, koçaklama ve ağıt kullanılmıştır.
10- Nazım birimi dörtlüktür.
11- Şair son dörtlükte “tapşırma” adı verilen mahlas kullanmıştır.
12- Divan şiirinde olduğu gibi aşık edebiyatında da mazmunlar kullanılmıştır.
13- Aşıklık geleneğinde ozanlar usta-çırak geleneği içinde olgunlaşırlar.
14- Aşığın düşünde pirlerin elinde bade içerek saz çalıp şiir söylemesi, düşte gördüğü sevgiliyi bulmaya çalışması yaygın bir efsane motifidir.
15- Şiirler hece ölçüsüyle yazılmıştır.
16- Birçok aşığın şiiri zamanla türkü, ağıt gibi sahibi bilinmeyen halk şiiri örnekleri arasına karışmıştır.
Kalem Şuarası: Belirli bir öğrenimden geçmiş, hece ve aruz ölçüsünü kullanarak şiir yazabilen, ancak saz çalmayı bilmeyen şairlere verilen addır. Bunlar öğrenim görmüş öteki halk şairlerinden saz çalmayı bilmeyişleriyle ayrılır. Kalem şairlerinin en tanınmışları Bayburtlu Zihni ve Çankırılı Zahmi’dir.
Saz Şairleri (Aşık): Genellikle saz eşliğinde doğaçlama şiir söyleyen şairlere verilen addır. Büyük bölümü okuma yazma bilmez, öğrenim görmemiştir. Şiirlerini hece ölçüsüyle söylerler. Ancak hem hece hem de aruz kullananları da vardır: Sümmani, Aşık Şenlik, Aşık Ömer, Gevheri, Dertli, Erzurumlu Emrah…
Halk edebiyatı hakkında merak ettiklerine buradan ulaşabilirsin ????
Lys edebiyat sınavında halk edebiyatı ve özellikleri hakkında 1 soru çıkmaktadır.
Yazar Hakkında
Güzel bir yazı fakat çok özet halinde yazılmış gibi geldi. Aşık edebiyatı daha detaylı bir şekilde anlatılmalı ki öğrencinin kafasına otursun. Tabii benimki sadece bir öneri umarım dikkate alırsınız. Test sayısı da arttırılmalı bir çok bölümde test yok.
Aşık edebiyatının sanatçılarının hepsi anadolunun gezgin aşıkları olduğu için onların hepsinin bizden biri olduğunu hissedebiliyorum. Keşke hala köy köy gezip sazıyla doğaçlama şiir söyleyen insanlar olsa
Aşık edebiyatının dili divan edebiyatı gibi dönemlere göre çok daha sade ve anlaşılabilir. Sırf bu yüzden aşık edebiyatı daha çok ilgimi çekiyor. Divan edebiyatında sanki okunsun diye değil de gösteriş olsun diye yazılmış her şey :((
bu topraklar çok ozan çıkardı, hepsi de halkının sesi olarak var oldular, hala var olmaya devam ediyorlar. hepsi birbirinden değerliydi fakat mahzuni şerif bir başkaydı…
AŞIK EDEBİYATI HAKKINDA TEST YOK MU?
Aşık edebiyatında kullanılan nazım biçimlerini paylaşın
aşıklık geleneği hala sürüyor mu? Bunun hakkında bir şeyler paylaşırsanız iyi olur. Yeni aşıkların eserlerini falan
Birçok sınavda karşımıza çıkan bir konu bu. Özelliklerini çok güzel anlatmışsınız teşekkür ederim
Aşık insanın edebiyat yapmasına gerek yoktur. Aşık kişi duygularını konuşmadan da anlatabilir 🙂
Aşık edebiyatı hakkında hiç bilgim yoktu, hababam sınıfı dışında. Okuyunca hoşuma gitmedi değil, daha da araştıracağım, teşekkürler.