Divan Edebiyatı Genel Özellikleri

Divan Edebiyatı Genel Özellikleri
1- Divan edebiyatı daha çok şiire dayanır, düz yazı (nesir) ikinci planda kalmıştır.
2- 13. yüzyılda başlamış 19.yüzyılda sona ermiştir.
3- Soyut bir edebiyat olan Divan edebiyatı, okumuşların medrese eğitiminder geçmişlerin, şeriat bilgisi edinmiş olanların tadına varacağı bir edebiyattır. Divan edebiyatına “saray edebiyatı, yüksek zümre edebiyatı, medrese edebiyatı, havas edebiyatı, klasik Türk edebiyatı” gibi isimler verilmiştir Halktan kopukluğu, belirli kişilere seslendiği de bu adlandırmalarla belirtilmek istenmiştir.
4-Şiirler “divan” adı verilen eserlerde toplanmıştır.
5-DİVAN ŞİİRİ içim Aruz ölçüsü kullanılmıştır.

Divan Şiiri Genel Özellikleri
1- Nazım birimi genellikle beyittir; dörtlük ve bent de kullanılmıştır.
2- Genellikle tam ve zengin uyak kullanılmıştır. Rediften yararlanılmıştır.
3-Kafiye göz için anlayışı benimsenmiştir.
4- Nazım biçimleri genellikle Arap ve Fars edebiyatından alınmıştır. Sanatçılar, son dörtlükte veya beyitte mahlas adı verilen takma isim kullanmıştır.

Divan Şiiri İçerik Özellikleri
1- Konu değil, konunun işlenişi önemlidir.
2- Bütün güzelliği değil, parça güzelliği önemlidir.
3- Şiirlerde konu bütünlüğü yoktur, her beyitte farklı konu işlenir.
4- Şiirlerde başlık yoktur; şiirler redif, kafiye, tür ve nazım biçimine göre adlandırılır.
5- Toplumdan ve toplum sorunlarından uzaktır, bireysel konular işlenmiştir.
6- Şiirde işlenenler somut gerçeklerden uzaktır.
7- Aşk, doğa, din, tasavvuf, ölüm şarap gibi konular işlenir. Kişisel sevinç ve acılara sıkça yer verilmiştir.
8- Tasavvuf terimleri önemli yer tutar.
9- Sanat, sanat için anlayışı benimsenmiştir.
10- Mazmun adı verilen kalıplaşmış benzetme ve sözler önemli yer tutar. Diyelim ki ozan sevgiliyi mi anlatacak onu kendine özgü, gerçekçi boyutlarıyla vermez. Boyunu, ağzını, kirpiklerini, kaşlarını, dişlerini, zülfünü önceden saptanılmış, kullanıla kullanıla kalıplaşmış mazmunlara bağlayarak çizer. Sözgelimi boyu: servi, tübâ, nihai, elif; ağzı: nokta, mim, hokka, lâl, yakut, mercan, kan, kadeh, sedef; kirpikleri: ok, mızrak, nâvek; kaşları: keman, hilal, mihrap, yay, bela; dişleri: dür, güher; zülfü: müşk, sümbül, anber, akrep, ilan, ejder, kement… dir.
11- Özgünlük yoktur, nazirecilik geleneği vardır. Nazire, bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı ölçü ve kafiyede yazılan şiir demektir. Alay amaçlı nazirelere ise tehzil denir.

Divan Edebiyatı Dili Ve Üslubu
1- Ağır, süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır. Dil, Arapça-Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklüdür. Arapça, Farsça ve Türkçe karışımı olan Osmanlıca kullanılmıştır.
2- Söz ve anlam sanatlarına sıkça yer verilmiştir.(mübalağa, tariz, mecazımürsel,
hüsnitalil, seci, istiare…)

Divan edebiyatının kaynakları
Kuran-ı Kerim, Hadis Kitapları, Kısas-ı Enbiya (peygamber hikayeleri), Evliya Menkıbeleri, Tasavvuf, Şehname, Yerli Malzemeler, İslam Tarihi, Çağın İlim-leri (kimya, hendese…), Türk Tarihi ve Milli Kültür Unsurları, Dil Malzemeleri…

Divan edebiyatı sanatçıları için tıkla.
Divan edebiyatı eser özetleri için tıkla.
Lisans Yerleştirme Sınavının Edebiyat (LYS-3) basamağında Divan edebiyatı hakkında 2 soru çıkmaktadır. 🙂