Metinlerin Sınıflandırılması

Metinlerin Sınıflandırılması
Metinler aşağıdaki ölçütlere göre sınıflandırılır:
1- Gerçeklikle ilişkileri
2- Kullanılan anlatım tekniği
3- Kullanılan anlatım türü
4- Dilin kullanımı ve işlevi
5- Metnin içeriği
6- Biçimsel özellikler
7- Yazılış amacı

A. SANATSAL (EDEBİ) METİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
a- Dil, bilgi iletme ve öğretme amacına yönelik değildir.
b- Sözcükler, gündelik konuşmalarda olduğu, herkesin bildiği anlamlarıyla kullanılmaz.
c- Sanatçı, sözcüklere yeni anlamlar yükler; mecazlı, istiareli anlamlar kullanılır.
d- Yazınsal yapıtlar, bir gerçeğin ya da yaşantının belirli bir anlama göre dilde yeniden üretilmesiyle oluşur.
e- Yorumlanmaya açıktır.
f- Günlük dilin söz değerlerinin anlam sınırı genişletilir.
g- Dil genellikle “sanatsal (şiirsel) işlev”de kullanılır.
h- Kişi, olay, zaman, mekan ögeleri gerçek yaşamdan yola çıkılarak değerlen-dirilemez.
ı- Öğretmeyi değil, yaşatmayı amaçlar.
j- Verilmek istenen ileti kanıtlanamaz, doğruluğu ya da yanlışlığı gösterilemez.
k- Betimleme ve öyküleme anlatım biçimleri kullanılır.

B. ÖĞRETİCİ METİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
a- Dilin herkesçe kullanılan anlamı yani gerçek anlamı kullanılır.
b- Metinlerde anlatılanlar gerçek yaşamdaki nesneler, varlıklar, durumlar, olgularla ilgilidir. Hayal gücünün payı yok gibidir.
c- Amacı bir bilgiyi, bir düşünceyi doğrudan okuyucuya aktarmaktır.
d- Nesnel bir anlatım benimsenir. Metinde ileri sürülen düşüncenin doğruluğu ya da yanlışlığı tartışılabilir.
e- Dil “göndergesel işlev”de kullanılır. Dil duygusal ve çağrışımsal bir özellik taşımaz
f- Nasıl söylendiğinden çok ne söylendiğine önem verilir.
e- Bilimsel nitelik taşıyanlarda “terim”ler ağır basar.
g- Her metinde yazarın zihniyeti (bakış açısı) onu diğer yazarlardan ayırır. Olumlu, olumsuz, ağırbaşlı, alaycı, eleştirel, onaylamacı gibi bakış açısı kullanılabilir. Metnin zihniyeti ana düşüncede yer alır.
h- Mantık ölçüsü içinde gelişen ve açıklamaya dayanan anlatım biçimi ağır basar.
ı- Açıklama, tartışma, betimleme ya da öyküleme anlatım biçimleri kullanılabilir.
j- Tanımlama, örneklendirme, tanık gösterme, karşılaştırma gibi düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılır.

Lys Edebiyat soru dağılımını inceledin mi? İncelemediysen buraya tıklayarak inceleyebilirsin 🙂