Şiir Türleri

Lirik Şiir

İçten gelen heyecanları, duyguları coşkulu bir dille aktaran şiirlerdir. Her ulusun ilk şairleri, yapıtlarını bir saz eşliğinde söylediler. Yunan şairlerinin “lir” denen saz eşliğinde söyledikleri duygusal şiirlere “lirik” adı verilmiş ve lirik şiir adı buradan gelmiştir. Divan edebiyatında “gazel, murabba, şarkı”, Halk edebiyatında “koşma, semai”, genellikle lirik şiir özelliği gösterir.

Akşam, yine akşam, yine akşam,
Bir sırma kemerdir suya baksam;
Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam!

Ahmet Haşim’in içedönük yanını, duygularını aktaran bu dörtlük “lirik”tir.

Pastoral Şiir

Doğa güzelliklerini, orman, yayla, dağ, köy ve çoban yaşamını ve bu yaşamlara duyulan özlemi anlatan şiirlerdir.

Not: Batı edebiyatında “çobanlara ilişkin” anlamı taşıyan pastoral şiir, iki değişik özellik taşır: Doğa manzaralarını canlı ve etkileyici biçimde anlatan şiirlere “idil”, çobanların konuşmaları biçiminde yazılan şiirlere de “eglog” denir.

Gün biter, sürü yatar ve sararan bir ayla
Çoban hicranlarını basar bağrına yayla
– Kuru bir yaprak gibi kalbini eline al
Diye hıçkırır kaval:

dizelerinin alındığı “Bingöl Çobanları” (K. Kamu) şiiri, “pastoral”dır.

Didaktik Şiir

Bir düşünceyi aşılamak ya da belli bir konuda öğüt, bilgi vermek, ahlaki bir ders çıkarmak amacıyla öğretici nitelikte yazılan, duygu yönü zayıf şiirlerdir. Türk edebiyatındaki “manzum hikâyeler” ve Batı edebiyatındaki “Fabllar”, didaktik şiirlerdir.

Keyfinden aklı başından gitti bay karganın;
Göstermek için güzel sesini
Açınca ağzını düşürdü nevalesini
Tilki kapıp onu dedi ki: “Efendiciğim,
“Size küçük bir ders vereceğim;
“Alıklar olmasa iş kalmaz açıkgözlere
“Böyle bir ders de değer sanırım bir peynire.”…

(Lafontaine’den çev. O. Veli Kanık)

Epik Şiir

Konusu savaş, kahramanlık, yiğitlik ve yurt sevgisi olan ya da tarihsel bir olayı coşkulu bir dille işleyen destansı şiirlerdir.

Soruyordu herkes birbirine,
Parlayan şey bu mu?
Muzaffer oluyordu bileklerimizde,
Tarihin ilk dipçik hücumu

Bu dörtlüğün alındığı “Üç Şehitler Destanı” (F. H. Dağlarca), “epik şiir”dir.

Satirik Şiir

Kişilerin ve toplumun aksak yanlarını, kusurlarını iğneli ve alaycı bir dille anlatan eleştirel şiirdir. Divan edebiyatında “hicviye”, Halk edebiyatında “taşlama” ve çağdaş edebiyatta “yergi” şiirleri birer “satirik” şiirdir.

Dramatik Şiir

Tiyatro yapıtlarında olayı, durumu canlandıran şiirlerdir. Eski Yunan dramatik ürünleri, manzum olarak yazıldıklarından birer dramatik şiirdir.

Yorum Ekle

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.