Tanzimat Dönemi İlkleri
Tanzimat dönemi, edebiyatımız için birçok yenilik getirmiştir. Edebiyatımıza roman, gazete, tiyatro gibi türler girmişler ve bu türlerin ilk örnekleri Tanzimat döneminde verilmiştir. Tanzimat dönemi ilkleri tablo:
| İlk yerli roman | Şemsettin Sami– Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat |
| İlk çeviri roman | Yusuf Kâmil Paşa (Fenelon’dan çeviri) – Telemak |
| İlk tarihi roman | Namık Kemal – Cezmi |
| İlk edebi roman | Namık Kemal – İntibah |
| İlk realist roman | Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası |
| İlk köy romanı | Nabizade Nazım – Karabibik |
| İlk psikolojik roman | Nabizade Nazım – Zehra |
| İlk köy şiiri | Muallim Naci – Köylü Kızların Şarkısı |
| İlk pastoral şiir | Abdülhak Hamit Tarhan – Sahra |
| İlk kafiyesiz şiir | Abdülhak Hamit Tarhan – Validem |
| İlk yerli tiyatro eseri | Şinasi – Şair Evlenmesi |
| Sahnelenen ilk tiyatro eseri | Namık Kemal -Vatan Yahut Silistre |
| İlk resmi Türkçe gazete | Takvim-i Vekayi |
| İlk yarı resmi gazete | Ceride-i Havadis |
| İlk özel gazete | Tercüman-ı Ahval |
| İlk şiir çevirisi | Şinasi -Tercüme-i Manzume |
| İlk Makale | Şinasi – Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi |
| Noktalama işaretlerin kullanan ilk sanatçı | Şinasi |
| İlk antoloji | Ziya Paşa – Harabat |
| İlk röportaj örneği | Ziya Paşa – Rüya |
| İlk atasözleri kitabı | Şinasi– Durub-ı Emsal-i Osmaniye |
| İlk hikâye | Ahmet Mithat Efendi- Letâif-i Rivayat |
| Batılı anlamda ilk hikâye | Samipaşazade Sezai – Küçük Şeyler |
| İlk Eleştiri | Mes’ele-i Mebhûsetü’n – Anha – Şinasi |
| Batılı anlamda ilk eleştiri | Namık Kemal -Tahrib-i Harabat |
| İlk mizah dergisi | Teodor Kasap – Diyojen |
| Batılı anlamda ilk günlük | Direktör Ali Bey-Seyahat Jurnali |
| Anadolu Türkçesine ait ilk sözlük | Ahmet Vefik Paşa– Lehçe-i Osmani |
| İlk Çocuk Dergisi | Mümeyyiz |
Örnek Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminde gerçekleşen ilklerden değildir?
- A) Sahnelenen ilk tiyatro: Namık Kemal, “Vatan Yahut Silistre”
- B) İlk şiir çevirisi: Şinasi, “Tercüme-i Manzume”
- C) İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf, “Eylül”
- D) İlk pastoral şiir: Abdülhak Hamit Tarhan , “Sahra”
- E) İlk köy romanı: Nabizade Nazım, “Karabibik”
Cevap: C Seçeneğinde verilen ilk psikolojik roman Eylül’ün yazarı Mehmet Rauf, Servet-i Fünun sanatçılarındandır.
TANZİMAT EDEBİYATI ONLİNE TEST 6
Araba Sevdası Özet ve İncelemesi
Vatan Yahut Silistre Özeti ve İncelemesi
Yazar Hakkında
