Türk Edebiyatında Dadaizm Akımı

Türk Edebiyatında Dadaizm Akımı

♦♦ Akımın Oluşumu ♦♦

1- Tristian Tzara’nın öncülüğünde Zürih’te (1916) bir grup genç tarafından başlatılmıştır. I. Dünya Savaşı sonrası Tzara ve bazı kübist şairlerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Akımın oluşmasında Avrupa’yı ve bütün dünyayı sarsan I. Dünya Savaşı etkili olmuştur. Dadaizm, dengesini yitirmiş bir kuşağın isyanını ve ümitsizliğini ifade eden akımdır. Kübizmden yola çıkan bir akımdır. 1923’e kadar devam eder. Sürrealizm akımına zemin hazırlamıştır.

♦♦ Dadaizm Kavramı ♦♦
Adını, Romanyalı Tristian Tzara’nın “Larousse” sözlüğünü rastgele açarak bulduğu, çocukların binerek oynadıkları ‘ağaç parçası, tahta at’ anlamına gelen “dada” sözcüğünden alır.

♦♦ Özellikleri ♦♦

1-“Kuralsızlığı” kural edinen bir akımdır. Hiçbir dini, ahlaki, toplumsal değeri tanımayan ve hepsiyle alay eden bir akımdır. Bütün geleneklere ve edebi akımlara karşı çıkmışlardır.
2- Daha çok “şiir” türünde etkili olmuş bir akımdır.
3- Şiiri bütünüyle serbest çağrışımlara dayandırmışlardır.
4- Şiirde biçime önem vermemişler, her türlü biçimin kullanılabileceğini savunmuşlardır.
5- Şiir dilini, alışılmış şiir dilinden bütünüyle uzaklaştırmışlardır.
6- Sözcükleri, bilinen anlamlarının dışında kullanmışlardır.
7- Akıldan ve sanatın bütünlüğünü sağlayan ölçülerden uzak durmuşlardır.
8- Şiirler, rastgele yan yana getirilmiş sözcüklerden oluşur.

♦♦ Görüşleri ♦♦
Dadaistlere göre, şiir, sözcükleri rastgele bir araya getirmektir. Tristian Tzara, aşağıdaki şiirinde dadaist şiirin nasıl yazıldığını ortaya koymuştur.

DADAİST BİR ŞİİR YAZMAK İÇİN
Bir gazete alın
Makas alın
Bu gazetede şiirinize vermeyi tasarladığınız
Uzunluğa sahip olan bir makale seçin.
Makaleyi eşit parçalar halinde kesin.
Daha sonra bu makaleyi meydana getiren kelimeleri özenle kesin
Ve bir torbaya koyun.
Yavaşça kanştırın
Daha sonra her kupürü peş peşe
Torbadan sırayla çekin.
Olduğu gibi yazın
Şiir size benzeyecektir.
İşte siz “çekici bir duygusallığı olan her ne kadar halk tarafından anlaşılmaz ise de son derece değişik bir yazarsınızdır.”

Türk Edebiyatını etkileyen diğer akımlar:
Fütürizm Akımı
Kübizm Akımı
Sembolizm Akımı
Sürrealizm Akımı
Sezgicilik Akımı