Türk Edebiyatında Sürrealizm Akımı

Türk Edebiyatında Sürrealizm Akımı

♦♦ Akımın Oluşumu ♦♦
Sürrealizm, büyük oranda Sigmund Freud’un düşüncelerine dayanır. Freud’un “psikanaliz” ile ilgili görüşleri sürrealizm akımının temelini oluşturur. 20 yüzyılın en önemli akımlarındandır. Sürrealizm, Birinci Dünya Savaşı yıllarında psikiyatr Dr. Andre Breton tarafından sistemleştirilmiştir. Akımın ilk bildirisi, Andre Breton tarafından 1924’te, ikincisi ise 1930’da ilan edilmiştir. Breton akımın kurucusu ve lideridir. Akımın ortaya çıkmasında Birinci Dünya Savaşı’nın yol açtığı yıkımlar etkili olmuştur.

♦♦ Sürrealizm Kavramı ♦♦
Türkçede `gerçeküstücülük’ sözüyle karşılanır. Sürrealizm, Fransızca `surreer (gerçeküstü, gerçek dışı) sözcüğünden türetilmiştir.

♦♦ Özellikleri ♦♦

1- Daha çok “şiir” türünde etkili olmuş bir akımdır.
2- Akıl ve mantığa karşı çıkarak “bilinçaltı”nı esas almışlardır. Her türlü gerçeğin kaynağı onlara göre bilinçaltıdır. Bilinçaltının gizli dünyasını serbest çağrışım yoluyla açığa çıkarmayı amaçlamışlardır. Bilinçaltının açığa çıkmasına engel olduğu için, her türlü sanat kuralına, ahlaki değere ve töreye karşı çıkmışlardır.
3- “Otomatik yazı” tekniğini kullanmışlardır. Otomatik yazı; akıl, mantık ve zekânın devre dışı bırakılarak bilinçaltının aracısız ve engelsiz aktarılması için sanatçının iç beninden gelenleri yazıya aktarmasıdır.
4- “Otomatik yazı” tekniğini kullandıkları için noktalama işaretlerini ve yazım kurallarını gereksiz görmüşlerdir. Noktalama işaretleri bilinçaltının akışına engel olacağı için karşı çıkmışlardır.
5- Birkaç kişinin kendi aralarında bir kağıda elden ele dolaştırarak yazdıkları kelimelerle elde edilen metin (cadavre exquise) tekniğini kullanmışlardır.
6- Mizah ve alaya büyük önem vermişlerdir. Yaşam, toplum ve insan karşısında alaycı bir tavır benimsemişlerdir.
7- İnsan mantığının ve aklının gerçek diye ortaya koyduğunun karşısında “olağanüstü” olanı benimsemişlerdir. Olağanüstülüğü yansıtmak için “rüyalar”a sığınmışlardır. Şiirin kaynağını rüyalarda, sayıklamalarda aramışlardır.

Türk Edebiyatını etkileyen diğer akımlar:
Dadaizm Akımı
Fütürizm Akımı
Kübizm Akımı
Sembolizm Akımı
Sezgicilik Akımı